Z prowincjonalnego miasteczka do wielkiej metropolii. Te wsie zostały wchłonięte przez Łódź w XX wieku

Łódź musiała czekać na swoją szansę 400 lat

Łódź prawa miejskie uzyskała już w 1423 roku. Położenie z dala od ważnych szlaków handlowych sprawiło jednak, że przez kolejne stulecia Łódź pozostawała niewielkim, prowincjonalnym miasteczkiem. Pod koniec XVIII wieku w Łodzi mieszkało zaledwie niespełna 200 mieszkańców.

Radykalna zmiana nastąpiła na początku XIX wieku, kiedy to zapadła decyzja o założeniu w Łodzi osady przemysłowej, z wiodącą rolą przemysłu włókienniczego. Rozwój przemysłu oraz napływ osadników sprawił, że liczba mieszkańców zaczęła gwałtownie rosnąć, bijąc ówczesne rekordy. O ile w 1821 roku w Łodzi mieszkało ok. 800 osób, tak pod koniec XIX wieku było ich już ponad 300 tys., a w 1914 roku blisko pół miliona!

Za wzrostem liczby ludności nie nadążał rozrost granic administracyjnych miasta, w wyniku czego przed I wojną światową Łódź była jednym z najgęściej zaludnionych miast przemysłowych na świecie. Powiększenie terytorium miasta było w tej sytuacji nieodzowne.

Pierwsze wsie wchłonięte przez Łódź

Pierwsza większa inkorporacja terenów podmiejskich miała miejsce w 1906 roku. Do Łodzi przyłączono wówczas części wsi:

• Brus
• Doły
• Karolew
• Rokicie
• kolonię Żubardź
• zachodnią część Widzewa

Tym samym obszar miasta powiększył się z 2739 ha do 3811 ha.

Największa wieś w Europie przyłączona do Łodzi

O kolejne 2 tys. ha (do 5875 ha) miasto powiększyło się w 1915 roku. Łódź wchłonęła wówczas:

• Bałuty
• Widzew
• część Radogoszcza
• Żabieniec
• część Zarzewia
• Dąbrowę
• Chojny
• pozostałą część Rokicia

Warto tu zwrócić uwagę na Bałuty, które tuż przed przyłączeniem do Łodzi były największą wsią w Europie – w 1915 roku zamieszkiwało je aż 100 tys. osób.

Największy rozrost Łodzi w dziejach

Tuż po zakończeniu II wojny światowej miała miejsce największa w dziejach Łodzi inkorporacja terenów podmiejskich, dzięki której powierzchnia miasta wzrosła prawie czterokrotnie (do 21.201 ha). W 1946 roku włączono do Łodzi niemal 90 różnego typu osiedli, wsi, kolonii, folwarków, osad, w tym m.in.:

• Radogoszcz
• Łagiewniki z Lasem Łagiewnickim i Arturówkiem
• część Moskul
• Modrzew
• Łodzianka
• Wilanów B
• Moskule Stare
• Moskuliki
• Łukaszew
• Rogi
• Różki
• Kolonia Marysin III
• Antoniew Sikawa
• Stoki
• Antoniew Stoki
• Budy Stoki
• Kolonia Jędrowizna
• Henryków
• Janów
• pozostałe części Widzewa
• pozostałe części Zarzewa
• Augustów
• Poręby
• Olechów
• Młynek
• Kowalszczyzna
• Jędrzejów
• Wiskitno nr 2
• pozostałe części Chojen
• Julianów
• Komorniki
• Stare Chojny
• Górki Stare
• Górki Nowe
• Józefów
• Ruda Pabianicka
• Chocianowice
• Charzew
• Rokicie Stare
• Retkinia Zagrodniki
• Retkinia Mała Kolonia
• Retkinia Długa Kolonia
• Lublinek
• Smulsko
• Retkinia Działy
• Retkinia Karcz
• Retkinia Brzózki
• Retkinia Piaski
• Folwark Retkinia
• Rokicie Nowe
• Folwark Brus
• Leonów
• Stare Złotno
• Jagodnica Złotno
• Kolonia Jagodnica Złotno
• Folwark Jagodnica Złotno
• Kolonia Cyganka
• Odzierady
• Zadraż
• fragment Antoniewa
• Grabieniec
• Mikołajew
• Budy Kałowskie
• Kochanówka
• Kały
• Teofilów
• Borowiec
• Pabianka
• Marianów
• Żabieniec

Ostatnie wsie wchłonięte przez Łódź

Druga wielka inkorporacja terenów podmiejskich, dzięki której powierzchnia miasta wzrosła do 29.325 ha, miała miejsce 1 stycznia 1988 roku. W granicach Łodzi znalazły się wówczas:

• Romanów
• Sokołów
• Zimna Woda
• część wsi Szatonia
• Nowe Moskule
• Nowy Imielnik
• Wilanów
• część wsi Nowe Łagiewniki
• Wiskitno
• Wiskitno A Las
• Łaskowice
• Bronisin
• Huta Szklana
• część wsi Antoniew
• Huta Jagodnica
• Jagodnica
• Lublinek
• do dzielnicy Widzew:
• Andrzejów
• Feliksin
• Nery
• Sąsieczno
• Mileszki
• Nowosolna
• Wiączyń Górny
• część miasta Konstantynów Łódzki

Po wchłonięciu nowych terenów w 1988 roku liczba ludności Łodzi wzrosła do 854 tys. - najwięcej w historii miasta. Od tego czasu mieszkańców Łodzi z roku na rok ubywa. W 2000 roku liczba mieszkańców Łodzi po raz pierwszy spadła poniżej 800 tys., a w 2016 roku – poniżej 700 tys.