W 2023 roku w kodeksie pracy pojawił się nowy rodzaj urlopu – zwolnienie z powodu działania siły wyższej. Zgodnie z art. 148(1) kodeku pracy, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.
Niewykorzystany urlop z powodu siły wyższej przepada bezpowrotnie
Urlop z powodu siły wyższej nie wlicza się do urlopu wypoczynkowego, co oznacza, że oprócz 20 lub 26 dni standardowego urlopu wypoczynkowego, pracownikowi przysługują w ciągu roku dwa dodatkowe dni wolne od pracy. Co istotne jednak, w odróżnieniu od urlopu wypoczynkowego, niewykorzystany urlop z powodu siły wyższej nie przechodzi na kolejny rok kalendarzowy i nie kumuluje się tak jak urlop wypoczynkowy. Jeśli więc pracownik do końca danego roku kalendarzowego nie wykorzysta 2 dni (lub 16 godzin) urlopu z powodu siły wyższej, z końcem grudnia niewykorzystany urlop przepadnie bezpowrotnie. Oczywiście, wraz z początkiem nowego roku urlop z powodu siły wyższej zostanie odnowiony i pracownik znów będzie miał do dyspozycji 2 dodatkowe dni wolne. Nie zostanie jednak do niego doliczony niewykorzystany urlop z powodu siły wyższej z poprzedniego roku.
Kiedy można wziąć urlop z powodu siły wyższej?
Urlop z powodu działania siły wyższej można wziąć w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Można z niego skorzystać jeżeli natychmiastowa obecność pracownika jest niezbędna. Sytuacje, w których pracownik może skorzystać z urlopu od siły wyższej, to m.in. wypadek własny lub kogoś z rodziny, awaria w mieszkaniu wymagająca obecności pracownika lub nagła choroba członka rodziny.
Urlop z powodu siły wyższej przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. W okresie tego zwolnienia pracownikowi przysługuje prawo do połowy wynagrodzenia.
Czy pracodawca może odmówić urlopu z powodu siły wyższej?
Pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu z powodu siły wyższej, jeżeli pracownik zgłosił wniosek najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Zwolnienie przysługuje w wymiarze 2 dni albo 16 godzin - o sposobie wykorzystania zwolnienia w danym roku kalendarzowym decyduje pracownik w pierwszym wniosku złożonym w danym roku.