Rząd zatwierdził program Pierwsze Mieszkanie. Kto będzie mógł z niego skorzystać?

Rząd przyjął projekt ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Od 1 lipca 2023 r. ma ruszyć program Pierwsze Mieszkanie, składający się z dwóch filarów: bezpiecznego kredytu ze stałą procentową i konta mieszkaniowego. Na nowe rozwiązanie rząd ma przeznaczyć w ciągu 10 lat ok. 16 mld zł.

Dla kogo bezpieczny kredyt 2 proc.?

Osoba, która będzie chciała kupić pierwsze mieszkanie lub dom jednorodzinny będzie mogła skorzystać z bezpiecznego kredytu 2 proc. W takim przypadku państwo dopłaci do rat kredytu mieszkaniowego różnicę między stałą stopą ustaloną w oparciu o średnie, pomniejszone o marżę, oprocentowanie kredytów o stałej stopie w bankach kredytujących, a oprocentowaniem kredytu zgodnie ze stopą 2 proc. Z takich dopłat będzie można korzystać przez pierwszych 10 lat od zaciągnięcia kredytu hipotecznego.

- Przykładowo w pierwszych miesiącach spłaty kredytu zaciągniętego na 550 tys. zł i 30 lat, dopłata państwa do miesięcznej raty wyniesie aż 2,6 tys. zł - tłumaczy minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

Maksymalny kredyt, jaki będzie można zaciągnąć w programie Pierwsze Mieszkanie to 500 tys. zł, a w przypadku gospodarstwa domowego prowadzonego wspólnie przez małżonków lub gdy w skład tego gospodarstwa wchodzi co najmniej jedno dziecko – 600 tys. zł. Bezpieczny kredyt będzie można uzyskać do 2027 r., z możliwością przedłużenia.

Z bezpiecznego kredytu 2 proc. będzie mógł skorzystać każdy kto nie ukończył 45. roku życia, nie posiada i nie miał mieszkania, domu jednorodzinnego ani spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego. W przypadku małżeństwa lub rodziców co najmniej jednego wspólnego dziecka, warunek wieku spełnić będzie musiało przynajmniej jedno z nich. Mieszkanie, lub dom jednorodzinny, będzie można kupić zarówno na rynku wtórym, jak i pierwotnym.

Konto Mieszkaniowe z dopłatą

Konto Mieszkaniowe to rozwiązanie przeznaczone dla osób, które planują zakup mieszkania w przyszłości, np. dla swoich dzieci. Będzie je mógł otworzyć każdy, kto nie miał i nie ma mieszkania, domu ani spółdzielczego prawa do lokalu lub domu. Z rozwiązania będzie mogła skorzystać także osoba, która w jednym posiadanym lokalu mieszka z co najmniej dwojgiem własnych lub przysposobionych dzieci.

Konto mieszkaniowe będzie można założyć od 13. roku życia i trzeba będzie na nim systematycznie oszczędzać od 3 do 10 lat, wpłacając co miesiąc od 500 do 2000 zł. W każdym roku skorzystać będzie można z jednego miesiąca wakacji od oszczędzania. Za minimum 11 wpłat w roku można będzie otrzymać dodatkową premię oszczędnościową od państwa - jej wysokość będzie zależna od sumy środków zgromadzonych na koncie, wysokości inflacji oraz zmian rynkowych cen nieruchomości.

Przykładowo, osoba odkładająca 1 tys. zł miesięcznie przez pierwsze 3 lata oszczędzania otrzyma od państwa łącznie ok. 5,3 tys. zł premii (zakładając inflację na poziomie 9,6 proc.). Oszczędności na koncie mają być dodatkowo oprocentowane zgodnie z ofertą banku, a odsetki mają być zwolnione z tzw. podatku Belki.

Premia mieszkaniowa i zwolnienie z podatku będą przysługiwać w przypadku wypłaty odłożonych środków na zakup pierwszego mieszkania, a także na wkład mieszkaniowy w spółdzielni mieszkaniowej albo partycypację w SIM bądź TBS. Na wydanie środków będzie 5 lat, a w przypadku, gdy okres oszczędzania zakończył się przed 25. rokiem życia, termin 5 lat zostanie wydłużony do ukończenia 30 lat.

- Jednym z największych problemów rynku mieszkaniowego jest brak wkładu własnego wymaganego przez banki od osób starających się o kredyt - podkreśla minister Buda. - To właśnie z myślą o nich wprowadzamy Konto Mieszkaniowe.

NBP krytykuje program Pierwsze Mieszkanie

Wątpliwości do skuteczności programu Pierwsze Mieszkanie ma Narodowy Bank Polski. Zdaniem bankowców rządowy program nie tylko nie zwiększy dostępności mieszkań, ale wręcz doprowadzi do wzrostu ich cen.

- Ze względu na fakt, że instrument „bezpieczny kredyt 2 proc.” wspierałby jedynie stronę popytową na rynku nieruchomości, jego wprowadzenie oddziaływałoby w kierunku wzrostu cen mieszkań, przyczyniając się do poprawy sytuacji finansowej deweloperów, a także podmiotów gospodarczych, które są obecnie właścicielami wielu mieszkań, w tym osób zamożnych – czytamy w komunikacie NBP.

Według ekspertów banku, prognozowany wzrost cen na rynku nieruchomości, jeszcze bardziej ograniczyłby dostępność mieszkań dla tych osób, które nie byłyby uprawnione do skorzystania z programu Pierwsze Mieszkanie.

Ponadto zdaniem przedstawicieli NBP głównymi beneficjentami rządowego programu byłyby osoby o odpowiednio wysokich dochodach, a mniej zamożne gospodarstwa domowe miałyby ograniczony dostęp do mieszkań.

- Ze wsparcia kredytowego oraz dopłat do oszczędzania korzystać mogłyby wyłącznie osoby o odpowiednio wysokich, stałych dochodach, a więc gospodarstwa domowe, które generują nadwyżki finansowe umożliwiające oszczędzanie i spłatę kredytu. Z kolei gorzej sytuowane osoby – których nie stać na najem mieszkania na rynku i które nie mogłyby uzyskać kredytu (ani nie są w stanie gromadzić oszczędności ze względu na niskie dochody) – nie uzyskałyby poprzez dopłaty do kredytu (i do oszczędzania) wsparcia – napisano w komunikacie NBP.