Park kulturowy Piotrkowskiej bez trasy W-Z. "Architektura tych obiektów wprowadza dysharmonię kompozycyjną"

Ulica Piotrkowska znów czeka na ochronę

Łódź po raz trzeci przystępuje do utworzenia Parku Kulturowego Ulicy Piotrkowskiej. Poprzedni plan ochrony zabytków obowiązywał od 2016 roku, ale cztery lata później został unieważniony najpierw przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, a w 2023 roku decyzję podtrzymał także Naczelny Sąd Administracyjny. Oficjalnie Łódź już od 2 lat nie ma planu ochrony zabytków stojących przy reprezentacyjnej ulicy miasta. Na początku 2024 roku Biuro Architekta Miasta przeprowadziło cykl spotkań poświęconych pracom nad utworzeniem Parku Kulturowego Ulicy Piotrkowskiej. W listopadzie projekt uchwały w tej sprawie został publicznie wyłożony do zapoznania się i składania wniosków. Choć mogło się wydawać, że prace nad stworzeniem nowego parku zmierzały do końca, nieoczekiwanie projekt wylądował w koszu.

- Osobiście zawnioskowałem o zdjęcie z porządku komisji planowania tego projektu i przystąpiliśmy do ponownej, intensywnej pracy, bo zrobiliśmy to w miesiąc. Praca nie polegała na stworzeniu nowego parku kulturowego, tylko na korekcie wycofanego – podkreśla dyrektor Biura Architekta Miasta, Robert Sobański i wyjaśnia, że chodziło o bardziej precyzyjne i czytelne zapisy. - Obecny projekt jest już po konsultacjach wewnętrznych, został skrócony i poprawiony.

Park kulturowy bez trasy W-Z

W nowy projekcie o nazwie Park Kulturowy Ulicy Piotrkowskiej i Starego Miasta obszar objęty ochroną zostało jednak pomniejszony.

- Nieoficjalnie wiemy, że dokument obejmie mniejszy obszar niż pierwotny projekt Parku Kulturowego ulicy Piotrkowskiej i historycznego ukształtowania Miasta Łodzi, wyrzucony do kosza. Z projektu zostały wyłączone budynki z reklamami wielkoformatowymi przy al. Piłsudskiego i Mickiewicza - jedna z największych reklamowych bolączek estetycznych centrum Łodzi - informuje stowarzyszenie Przestrzeń dla Łodzi.

Dlaczego?

- Ulica Piotrkowska z przyległymi kwartałami i Stare Miasto to zespół miejski z XIX w. i początku XX w.: kamienice, domy rezydencjonalne, budynki przemysłowe – to określony układ przestrzenny. Natomiast trasa W-Z powstała w idei komunikacyjno-komercyjnej. Zabudowa przy niej ma charakter usługowy. Są to głównie biurowce, hotele, centra handlowe i rozrywkowe. Architektura tych obiektów zrywa z tradycyjnym, historycznym sposobem kształtowania zabudowy i wprowadza dysharmonię kompozycyjną w układ urbanistyczny ulicy Piotrkowskiej. Trasa W-Z stanowi wręcz naruszenie ciągłości układu urbanistycznego głównego niegdyś traktu miejskiego – wyjaśnia prof. Robert Sobański.

Architekt miasta podkreśla jednak, że dla obszaru trasy W-Z obowiązują regulacje tzw. kodeksu reklamowego, czyli uchwały Rady Miejskiej z 16 listopada 2016 roku.

- Zapisy tej uchwały uwzględniają charakter i formę współczesnej zabudowy przy trasie W-Z, zapewniając odpowiednie uporządkowanie nośników reklamowych oraz estetyki przestrzeni. W przypadku tej części miasta wprowadzenia dodatkowych ograniczeń wynikających z parku kulturowego byłoby nieuzasadnione, ponieważ istniejące przepisy w pełni zabezpieczają potrzeby ochrony ładu przestrzennego, adekwatne do jej nowoczesnego charakteru – podkreśla dyrektor Biura Architekta Miasta.

Kodeks krajobrazowy nadal obowiązuje, choć również został unieważniony przez WSA w Łodzi, ale jak podkreśla prof. Robert Sobański też wymaga korekty.

- Minęło już prawie 10 lat, więc trzeba jeszcze raz się temu przyjrzeć - dodaje architekt miasta Łodzi.

***

Park Kulturowy tworzony jest w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej. Co istotne nie jest jedyną prawną formą ochrony zabytków, lecz jedną z pięciu określonych w ustawie o opiece nad zabytkami. Regulamin Parku Kulturowego zwykle przybiera formę zamkniętego katalogu zakazów i ograniczeń dotyczących elementów wystroju, wieszania reklam, malowania budynków etc.