4 nowe wpisy na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego

Tworzona od 2013 r. Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego dokumentuje żywe tradycje, zwyczaje i umiejętności przekazywane z pokolenia na pokolenie. Na liście znajduje się już 97 pozycji. Cztery najnowsze to: obchody Dnia Hutnika i tradycje hutnicze, Pochód Gwarkowski w Tarnowskich Górach, wycinanka świętokrzyska oraz tradycje kulturowe regionu opoczyńskiego.

Dzień Hutnika przypada 4 maja, a jego tradycja sięga XIX wieku. Obchodzą go obecni i byli pracownicy hut żelaza i metali nieżelaznych oraz środowisko akademickie związane z metalurgią. Uroczystości odbywają się zarówno w zakładach pracy, gdzie formują się kolumny marszowe, na czele których idzie orkiestra oraz poczty sztandarowe, jak i w lokalnych kościołach. W wielu społecznościach hutniczych centralnym punktem spotkań jest figura św. Floriana – patrona hutników. Ważną częścią Dnia Hutnika są festyny, oraz tradycyjne spotkania - dla mężczyzn Karczmy Piwne, dla kobiet - Babskie Combry. Elementem kultury hutniczej są także pielgrzymki branżowe organizowane od początku lat 90. XX wieku.

Pochód Gwarkowski w Tarnowskich Górach to barwny korowód przemierzający ulice miasta w ramach „Gwarków”, czyli corocznego święta miasta organizowanego na początku września. Pierwsza edycja Pochodu została zainicjowana podczas „Dni Tarnogórskich Gwarków” w 1957 r.

Wycinanki świętokrzyskie tworzono głównie w miejscowościach rozlokowanych pod Górami Świętokrzyskimi, ale niekiedy określa się ją również mianem wycinanki kieleckiej. Powstała pod wpływem wycinanki rawsko-opoczyńskiej, ale widać w niej także wpływy podlaskie. Dawne wycinanki świętokrzyskie reprezentują proste formy zdobione ząbkami, promieniami i strzałkami. We współczesnych wycinankach świętokrzyskich, tworzonych od II połowy XX wieku, można wyróżnić dwa główne style. Pierwszy to tradycyjne wzory z tego regionu, drugi to wycinanki narracyjne, oparte na świętokrzyskich legendach.

Tradycje kulturowe regionu opoczyńskiego miały wpływ na lokalne osadnictwo, napływ ludności związany z przemysłem oraz XIX-wieczny podział dóbr dworskich. Zachowały się tam nie tylko stroje kobiece, ale również ciekawe zwyczaje, wierzenia, pieśni, obrzędy, a nawet niektóre tańce. Nadal żywa jest też gwara charakteryzująca się m.in. tzw. mazurzeniem oraz udźwięczniającą fonetyką międzywyrazową. Nieodłącznym elementem tradycji kulturowych regionu opoczyńskiego do dziś jest też haft, którym zdobiono damskie i męskie koszule.