Skąd się wziął Black Friday? Niejasna historia „Czarnego Piątku”

Black Friday obchodzony jest w piątek, przypadający po Święcie Dziękczynienia w Stanach Zjednoczonych. I tak Black Friday 2024 wypada 29 listopada. W ciągu ostatnich dekad dzień ten na stałe wpisał się w kalendarz zakupowy wielu krajów, kojarząc się z wielkimi promocjami, tłumami w sklepach i zakupową gorączką.

Black Friday – historia

Historia terminu „Black Friday” nie jest do końca jasna i istnieje kilka hipotez na temat jej genezy. Przyjmuje się, że nazwa „Black Friday” po raz pierwszy pojawiła się w latach 60. XX wieku w Filadelfii. Jako pierwsi terminu tego mieli zacząć używać filadelfijscy policjanci w kontekście piątku po Święcie Dziękczynienia, gdy miasto było oblężone przez tłumy ludzi przyjeżdżających na weekendowe zakupy i oglądanie meczu futbolu amerykańskiego. Tłumy ludzi na ulicach, ogromne korki i zwiększona przestępczość sprawiały, ze dzień ten zyskał wśród funkcjonariuszy przydomek „Czarnego Piątku”.

Termin „Black Friday” z roku na rok zyskiwał coraz większą popularność w całych Stanach Zjednoczonych, a ponieważ „Czarny Piątek” nie wszystkim dobrze się kojarzył, z czasem zaczęto wywodzić jego nazwę ze świata finansów. W latach 80. XX wieku sprzedawcy, chcąc pozbyć się negatywnego skojarzenia, zaczęli tłumaczyć, że w księgowości używa się czerwonego koloru do określenia straty, a czarnego - zysków. Piątek po Święcie Dziękczynienia stał się dniem, w którym wielu sprzedawców odnotowywało znaczące zyski, dzięki czemu w ich księgach pojawiał się czarny kolor.

Jeszcze inna teoria sugeruje, że w latach 50. XX wieku wielu pracowników wykorzystywało piątek po Święcie Dziękczynienia jako dodatkowy dzień wolny, co powodowało problemy w funkcjonowaniu firm – stąd dla pracodawców był to „Czarny Piątek”.

Black Friday – globalna zakupowa gorączka

Początkowo Black Friday był wydarzeniem typowo amerykańskim, ale w dobie globalizacji stał się fenomenem na skalę światową. Swój udział miały w tym m.in. międzynarodowe korporacje, takie jak Amazon, które wraz z międzynarodową ekspansją rozpropagowały też zwyczaj „czarnopiątkowych” wyprzedaży. Do jego ogromnej popularności przyczynił się ostatecznie rozwój handlu internetowego, umożliwiając dostęp do ofert przygotowanych z okazji Black Friday niemal z każdego miejsca na świecie.

W Polsce Black Friday zagościł dopiero w XXI wieku. Choć zniżki w Polsce często nie dorównują tym oferowanym w USA, to jednak „Czarny Piątek” na dobre zagościł w świadomości polskich konsumentów i wielu Polakom trudno już dziś sobie wyobrazić przedświąteczne zakupy bez „czarnopiątkowych” promocji.