W środę, 25 czerwca o godzinie 8:31 czasu polskiego, z legendarnego stanowiska startowego 39A w Centrum Kosmicznym im. Kennedy’ego na Florydzie wystartowała rakieta Falcon 9 z kapsułą Dragon Crew. Rozpoczęła się misję Axiom-4. Na pokładzie znajduje się dr Sławosz Uznański-Wiśniewski, który jako pierwszy Polak w historii zamieszka na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).
W tym miejscu znajduje się relacja na żywo z dokowania kapsuły do stacji ISS. Zgodnie z planem, połączenie statku z modułem stacji kosmicznej nastąpi około godziny 12:30.
Dokowanie do ISS na żywo
14:26
Sławosz Uznański-Wiśniewski jest już na pokładzie ISS. Wokół panuje serdeczna atmosfera – nie brakuje uścisków i oklasków, które rozbrzmiewają zarówno w sali kontroli lotu w Houston, jak i w centrum kontroli Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Do załogi dołączył również Tibor Kapu – czwarty i ostatni uczestnik misji Axiom-4, reprezentujący węgierski program kosmiczny HUNOR. To jego pierwsza wizyta na ISS, a powitanie z pozostałymi członkami załogi odbyło się w równie ciepłej i podniosłej atmosferze.
14:24
Członkowie misji Ax-4 właśnie meldują się na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS.
14:11
Załogi zarówno na pokładzie statku Dragon Grace, jak i Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, intensywnie pracują, na bieżąco monitorując postęp otwierania włazu. Równocześnie zespoły naziemne uważnie śledzą i wspierają każdy etap tej procedury, zapewniając pełne wsparcie operacyjne.
14:06
Do Nicole Ayers dołączyła astronautka NASA Anne McClain, aby wspólnie kontynuować działania. Obecnie zajmują się zasłonięciem włazu APAS, który został otwarty zaledwie kilka minut temu. Zasłonięcie stanowi dodatkowe zabezpieczenie, mające na celu zwiększenie komfortu i bezpieczeństwa dla astronautów przechodzących przez modułowe przejście.
14:05
Zespoły naziemne wspierają załogę stacji podczas trwającej procedury otwierania włazu. Przypomnijmy – chodzi o zenitalny właz modułu Harmony. Po nawiązaniu łączności został on otwarty w prawo, umożliwiając Nicole Ayers i jej zespołowi przejście do kolejnego etapu procedury. Krzyż dokujący, który właśnie został zdemontowany, umieszczono w specjalnej torbie do bezpiecznego przechowywania.
13:47
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna to nie tylko symbol współpracy największych światowych agencji kosmicznych, ale też jedno z najbardziej niezwykłych miejsc, jakie stworzył człowiek. Teraz staje się ona jeszcze bliższa Polakom.
13:40
Następnym etapem misji będzie otwarcie włazów, które zaplanowano na około godzinę 14:10. Tuż po nim, o 14:40, rozpocznie się oficjalna ceremonia powitania załogi misji Axiom-4 na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dzisiejsze dokowanie stanowi kulminację podróży trwającej ponad 24 godziny, która rozpoczęła się w środę rano od startu rakiety Falcon 9 firmy SpaceX, wynoszącej kapsułę Dragon na niską orbitę okołoziemską.
13:08
Po wyrównaniu ciśnienia między kapsułą Dragon a Międzynarodową Stacją Kosmiczną, co zajmie około dwóch godzin, włazy zostaną otwarte, a następnie odbędzie się ceremonia powitania załogi misji Axiom-4.
Dokowanie do ISS stanowi kulminacyjny moment podróży, która trwała ponad dobę i rozpoczęła się w środę rano od startu rakiety Falcon 9 firmy SpaceX. To ona wyniosła kapsułę Dragon na niską orbitę okołoziemską.
12:53
Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) i goniącą ją kapsułę Grace można było zobaczyć w nocy ze środy na czwartek. To była jedyna szansa na zobaczenie Dragona na polskim niebie przed dokowaniem do ISS.
12:51
Po dokowaniu załoga najpierw zabezpieczy niezbędny sprzęt, a następnie przystąpi do dalszych procedur. W pierwszej kolejności zostanie otwarty główny właz w sekcji zenitalnej modułu Node 2, czyli po stronie skierowanej ku przestrzeni kosmicznej w module Harmony – właśnie tam, gdzie widoczne jest logo NASA. Następnie adapter ciśnieniowy do dokowania (Pressurized Mating Adapter) zostanie wysunięty i połączony ze statkiem Dragon Grace.
12:47
Włazy mają zostać otwarte o godzinie 14:10, a uroczystość powitania załogi zaplanowano na 14:40.
12:45
Wkrótce rozpoczną się procedury związane z otwarciem włazu, a załoga misji Axiom-4 przejdzie na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Następnie przewidziano uroczyste powitanie i oficjalne przemówienia.
12:43
Wszystkie 12 zaczepów zostało zaciśniętych, co oznacza, że statek Dragon Grace został trwale połączony z Międzynarodową Stacją Kosmiczną. Tym samym zakończono cały proces dokowania — od miękkiego zapięcia (soft capture) do pełnego, sztywnego połączenia (hard capture).
12:41
Właśnie otrzymano potwierdzenie, że pierwsza grupa sześciu zaczepów została zaciśnięta i zamknięta. Teraz rozpocznie się zaciśnięcie drugiej grupy sześciu zaczepów, aby kontynuować tworzenie trwałego połączenia między statkiem Dragon a Międzynarodową Stacją Kosmiczną.
12:40
Następnie rozpocznie się otwieranie głównych włazów na sekcji zenitalnej Node 2 modułu Harmony. To właśnie do tego miejsca podłączony jest Dragon.
12:38
Oba statki połączyły się za pomocą miękkiego zapięcia, a pierścień dokujący jest obecnie cofany, stopniowo przyciągając statek kosmiczny bliżej Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Po uzyskaniu zgody od centrum kontroli, haki dokujące wokół stożka nosa Dragona zostaną zaciśnięte, tworząc trwałe, sztywne połączenie (hard capture) ze stacją.
12:34
Statek Dragon Grace z załogą misji Axiom-4 zadokował do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dziś o godzinie 12:31 czasu polskiego. Do połączenia doszło nad północnym Atlantykiem, gdy oba pojazdy poruszały się po orbicie okołoziemskiej. Dokowanie rozpoczęło się od miękkiego zapięcia (soft capture), czyli połączenia za pomocą specjalnego pierścienia dokującego.
W kolejnej fazie rozpocznie się cofnięcie pierścienia, które umożliwi precyzyjne dosunięcie kapsuły do stacji. Następnie zostanie zaciśniętych 12 haków dokujących — w dwóch zestawach po sześć — co utworzy sztywne, hermetyczne połączenie (hard capture) między Dragonem a modułem Harmony ISS.
12:29
Statek Dragon kontynuuje końcowe podejście do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Na ekranie możemy obserwować doskonały widok na port zenitalny modułu Harmony, skierowany ku przestrzeni kosmicznej. To właśnie do tego miejsca zbliża się Dragon, znajdujący się obecnie na Waypoint 2, czyli w odległości około 20 metrów od stacji.
12:24
Stacja jest przygotowana na dokowanie. Załoga kapsuły Dragon znajduje się około cztery minuty od osiągnięcia punktu orientacyjnego (waypoint), oddalonego o około 20 metrów od ISS, który planuje minąć bez zatrzymania. Statek ma przejść bezpośrednio do dokowania – najpierw nastąpi tzw. miękkie zapięcie (soft capture), po którym dojdzie do zaciśnięcia pierścienia dokującego, jego cofnięcia i ostatecznego zablokowania przy pomocy haków. Cały proces zapięcia powinien potrwać około ośmiu minut.
12:20
Trwa procedura dokowania kapsuły Dragon do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Statki poruszają się nad Ameryką Północną, zmierzając ku orbitalnemu wschodowi słońca. Załoga misji Ax-4 jest ubrana w skafandry próżniowe, które chronią ich na wypadek utraty szczelności kabiny statku Dragon. Astronauci na pokładzie kapsuły mają już nawiązany kontakt ze stacją kosmiczną i mogą obserwować jej sylwetkę przez okna pojazdu.
12:16
Dokowanie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej to operacja o chirurgicznej precyzji. Na czym polega?
12:14
„Wewnątrz statku Dragon Grace widzimy ujęcie zza pleców dowódczyni Peggy Whitson oraz pilota Shubhanshu Shukli z ISRO. Widzimy, jak dostosowują swoje monitory, podczas gdy Dragon kontynuuje podejście do Stacji. Na środku ekranu mamy świetny widok ścieżki, którą podąża Dragon. Ostatnim razem, gdy zaglądaliśmy do wnętrza kapsuły, Dragon znajdował się bardziej po lewej stronie ekranu — teraz przelatuje nad górną częścią Międzynarodowej Stacji Kosmicznej”
– komentuje Axiom Space.
11:59
„Nadal śledzimy postępy misji Axiom Mission 04 oraz czwórki astronautów na pokładzie. Astronauci spędzą na stacji około dwóch tygodni, prowadząc badania naukowe i działania edukacyjno-informacyjne, wspierając rozwój komercyjnej obecności w przestrzeni kosmicznej. Przewidywany czas dokowania to około godziny 5:18 czasu centralnego (12:18 czasu polskiego). Kolejny ważny etap, który uważnie obserwujemy, to dotarcie statku kosmicznego do punktu Waypoint 1. „ – informuje Axiom Space.
11:53
W misji Axiom-4 wskaźnikiem stanu nieważkości (Zero-Gravity Indicator) jest pluszowa maskotka łabędzia o imieniu Joy. Tego typu zabawki są używane na pokładzie statków kosmicznych jako wizualny sygnał, że pojazd osiągnął przestrzeń kosmiczną – gdy zaczynają się unosić, oznacza to, że panuje stan nieważkości - informuje POLSA w mediach społecznościowych.
11:39
Kapsuła jest już blisko Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jak poinformowało w mediach społecznościowych Polskie Towarzystwo Astrobiologiczne: "Następne kroki to wypełnienie śluzy pomiędzy stacją i kapsułą, wyrównanie ciśnień i otwarcie włazu".
11:25
Za niecałą godzinę nastąpi dokowanie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Czternastodniowa misja to nie tylko eksperymenty naukowe i testowanie technologii. Co się dzieje, gdy astronauta zachoruje na orbicie?
11:19
Około godz. 12.18 kapsuła Dragon ma zadokować do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Kim są towarzysze Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego?
11:17
Edit: Dokowanie do ISS nastąpi około godz. 12:18!
11:02
„Wysiłki Polski odbywają się w ramach członkostwa w Europejskiej Agencji Kosmicznej, ESA. Jako członek ESA, Polska Agencja Kosmiczna – POLSA – nadała tej misji nazwę Ignis. W przypadku Węgier, misja jest realizowana w ramach programu HUNOR, co oznacza „Hungarian to Orbit Program” (Węgrzy na orbitę). Jest to pierwsza misja na Międzynarodową Stację Kosmiczną dla Indii, Polski i Węgier, a zarazem – po ponad 40 latach – dopiero drugi rządowy lot załogowy w historii każdego z tych krajów” – informuje Axiom Space.
10:47
"Trzecim członkiem załogi jest specjalista misji Sławosz Usnański-Wiśniewski z Polski. Reprezentuje Europejską Agencję Kosmiczną jako astronauta projektowy z rezerwy z naboru w 2022 roku — podobnie jak Markus Wundt, który pełnił rolę specjalisty misji podczas misji AX3. Z wykształcenia naukowiec, Sławosz uzyskał tytuł magistra inżyniera z wyróżnieniem na Politechnice Łódzkiej w 2008 roku. Posiada również tytuł magistra nauk ścisłych z Université de Nantes we Francji oraz dyplom inżyniera z Politechniki w Nantes, zdobyty w tym samym roku. Od 2018 roku przez dwa lata pracował jako główny inżynier przy słynnym na całym świecie Wielkim Zderzaczu Hadronów w Szwajcarii."
10:45
„Dzisiejszym dowódcą załogi jest Peggy Whitson ze Stanów Zjednoczonych. Peggy zdobyła wykształcenie w dziedzinie biologii, chemii i biochemii. Była pierwszą kobietą dowódcą Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i spędziła łącznie ponad 675 dni w kosmosie” – informuje Axiom Space.
10:39
„Pierwsze okrążenie Dragona miało miejsce około 46 minut po starcie. Podczas tego manewru podniesiono najniższy punkt orbity – perygeum – co pomogło Dragonowi zbliżyć się do toru Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Następnie szybko przeprowadzono manewr podnoszący orbitę (tzw. boost burn). Zgodnie z naszymi danymi orbitalnymi, ten manewr podniósł orbitę Dragona do wysokości około 10 kilometrów poniżej orbity stacji kosmicznej. Miało to miejsce około godziny 8:15 rano czasu centralnego wczoraj. Około 45 minut później przeprowadzono manewr zbliżający (close burn). Kolejny był manewr wyrównania orbity zwany „close coelliptic burn”, który dostosowuje orbitę Dragona tak, by przez cały czas znajdował się on około 10 kilometrów poniżej stacji kosmicznej podczas okrążania Ziemi. Termin „koeliptyczny” (coeliptic) oznacza po prostu, że obie orbity – Dragona oraz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej – mają prawie taki sam kształt i prędkość” – usłyszeliśmy podczas transmisji.
10:34
Axiom Space rozpoczęło relację na żywo z dokowania kapsuły do stacji ISS, które - zgodnie z planem - ma nastąpić ok. godz. 12.30 polskiego czasu.
10:27
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna od ponad dwóch dekad pełni funkcję wyjątkowego laboratorium i domu dla astronautów z całego świata. Oto najciekawsze fakty o ISS:
10:21
ZMIANA GODZINY DOKOWANIA
Zgodnie z pierwotnym planem, połączenie statku z modułem stacji kosmicznej miało nastąpić w czwartek, 26 czerwca, około godziny 13:00. Obecnie zaplanowane jest ono na godz. 12:30.
Historyczny start i pierwsze chwile na orbicie
Start przebiegł książkowo. Już po 8 minutach i 50 sekundach statek kosmiczny osiągnął orbitę okołoziemską, otwierając nowy rozdział w historii polskiej astronautyki. Sławosz Uznański-Wiśniewski, naukowiec związany z Europejską Agencją Kosmiczną, nie krył wzruszenia, gdy po raz pierwszy doświadczył stanu nieważkości.
– To wspaniałe uczucie, że jesteśmy na orbicie. Gdy odpiąłem pasy po raz pierwszy, to było niesamowite przeżycie. A widok z okna – absolutnie niezapomniany – powiedział polski astronauta w pierwszym połączeniu z Ziemią. – Pozdrawiam was wszystkich, reprezentuję was wszystkich. Zabieram wasze serca, waszą nadzieję ze sobą i czuję, że wszyscy mi tutaj towarzyszycie – dodał, zwracając się po polsku do swoich rodaków.
Misja Axiom-4. Rekordowa liczba eksperymentów
Misja Axiom-4, organizowana przez amerykańską firmę Axiom Space we współpracy z NASA i SpaceX, potrwa dwa tygodnie. Udział Polaka jest możliwy dzięki współpracy Ministerstwa Rozwoju i Technologii z Europejską Agencją Kosmiczną w ramach projektu IGNIS.
Podczas pobytu na ISS załoga przeprowadzi ponad 60 eksperymentów naukowych i wydarzeń edukacyjnych, co stanowi absolutny rekord w historii misji Axiom. Badania obejmą m.in. mikrobiologię, inżynierię materiałową, testy urządzeń i rozwój nowoczesnych technologii, w tym również 13 eksperymentów z Polski.
„Drogie Polki, drodzy Polacy…”
W poruszającym przesłaniu z niskiej orbity okołoziemskiej Sławosz Uznański-Wiśniewski ponownie zwrócił się do Polaków:
– Drogie Polki, drodzy Polacy, mówię do Was z niskiej orbity okołoziemskiej. Tutaj przylecieliśmy, żeby reprezentować was wszystkich, nasze kraje, w tym również Polskę. Ja jestem reprezentantem was wszystkich.
Jego słowa są nie tylko symbolicznym gestem, ale również podkreśleniem wagi tej misji dla Polski. To nie tylko prestiżowy moment, ale także realna inwestycja w rozwój nauki i technologii.
Co dalej? Czas na dokowanie do ISS
Zgodnie z planem, kapsuła Dragon zadokuje do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w czwartek, 26 czerwca około godz. 13:00 czasu polskiego. Trwa transmisja na żywo z przebiegu tej operacji.
Choć szczegóły dotyczące harmonogramu kontaktów z załogą nie zostały jeszcze ujawnione z powodu wcześniejszych opóźnień startu, wiadomo już, że zaplanowano szereg spotkań z astronautą, w tym także wydarzenia popularyzujące nauki ścisłe (STEM) z udziałem polskich uczniów, studentów i naukowców.
Jak oglądać relację z dokowania?
Transmisję na żywo z dokowania można śledzić:
- na oficjalnym kanale NASA TV,
- na stronie SpaceX,
- oraz za pośrednictwem platformy YouTube Axiom Space.
Polak na orbicie. Nowy rozdział w historii
Udział Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w misji Ax-4 to nie tylko symboliczny sukces, ale również krok ku większemu zaangażowaniu Polski w globalny sektor kosmiczny. To moment, który zapisze się w historii, ale też inspiracja dla kolejnych pokoleń młodych naukowców, inżynierów i pasjonatów kosmosu.
Relacja trwa – śledź na żywo dokowanie do ISS!