Ta przedwojenna łódzka synagoga ma niezwykłą historię. Drugiego takiego budynku nie znajdziesz w całym mieście

Jedyna synagoga, która przetrwała wojnę

Przed wybuchem II wojny światowej w Łodzi istniało około 250 synagog. Po wkroczeniu niemieckich wojsk do miasta rozpoczęto systematyczne niszczenie i podpalanie żydowskich świątyń. W ciągu kilku miesięcy niemal wszystkie zostały zlikwidowane. Ocalała tylko jedna – synagoga Reicherów, znajdująca się przy ul. Rewolucji 1905 roku 28 (dawniej ul. Południowa).

Bożnica została wybudowana na przełomie XIX i XX wieku z inicjatywy łódzkiego przedsiębiorcy Wolfa Reichera. Projekt budynku przypisuje się wybitnego architektowi Gustawowi Landau-Gutentegerowi. Początkowo miał pełnić funkcję kantoru, ale w 1902 roku został przekształcony na dom modlitwy.

Niewielka synagoga przetrwała wojenną pożogę dzięki sprytowi właściciela. Wolf Reicher sporządził fikcyjny akt sprzedaży obiektu niemieckiemu partnerowi biznesowemu. Dzięki temu budynek nie został zniszczony, a podczas okupacji pełnił funkcję składu soli.

Co dalej z historycznym budynkiem?

Po wojnie synagoga popadała w ruinę. W 1988 roku, dzięki staraniom Fundacji Rodziny Nissenbaumów oraz Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Łodzi rozpoczęto jej remont. W tym samym roku wybuchł jednak pożar, który wstrzymał prace. Ostatecznie renowację zakończono we wrześniu 1989 roku. Dzisiaj jednak budynek ponownie jest w fatalnym stanie. Synagoga jest własnością prywatną, a właściciele nie podejmowali się prac remontowych. Jak podaje Dziennik Łódzki mieli również nie wyrażać zgody na przeprowadzenie remontu przez gminę żydowską. Sprawa doprowadzenia bożnicy do ruiny trafiła nawet do sądu.

Jeszcze do niedawna synagoga była używana okazjonalnie przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Łodzi. Istniała także możliwość zwiedzenia bożnicy po wcześniejszym umówieniu. Obecnie nie jest dostępna dla zwiedzających.

Turyści mogą jednak zwiedzać jedyną czynną w Łodzi synagogę, znajdującą się przy ul. Pomorskiej 18. Bożnica została założona w 1998 roku, w odzyskanej w 1997 roku siedzibie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi.